Trabzon Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Faruk Aydın, vakaların yeniden yükseldiğini, virüse yakalananların hastanelerde tedavi görmeye başladığını belirterek, "Şu an sert dalga başlamış durumda ve bunu hafif atlatmanın yöntemleri belli. Bu dalgayı aşı ve maskeyle geçirmek zorundayız. Bu yöntemleri uygulamazsak, farklı bir şey bekleyemeyiz" dedi.
Vaka sayısı tekrar eski seviyelere ulaşabilir
Prof. Dr. Faruk Aydın, haziran ayı ortasından sonra Covid-19 vakalarının yeniden yükselmeye başladığını söyledi. Vaka sayılarının yükselmeye devam etmesi halinde test merkezlerinin yetersiz kalacağını belirten Prof. Dr. Aydın, "Hasta yoğunluğu arttı ve servislerde artık pandemi nedeniyle hasta olan insanlar da yavaş yavaş hastaneye yatmaya başladı. Vaka sayıları yukarı doğru hareketlendi. Bu artışın mevcut hızla devam etmesi durumunda eski test merkezlerinin yeniden açılacağını düşünüyorum. Umarım iyi korunuruz ve açılmaz. Fakat bu gidişle son 3 haftalık trend izlendiğinde özellikle 15 Haziran'dan itibaren yukarı hareketlenme başlandığını, korunmayla bunu kıramamamız halinde tekrar eski sayılara ulaşılacağını, mevcut test merkezlerinin de yetersiz kalacağı ortada. Bazı yeni değişimleri yapmak zorunda kalabiliriz" ifadelerini kullandı.
"Şu an Türkiye'de haftada 25 ölüm var"
65 yaş ve üstü ile bağışıklık sistemi düşük kişilerin Covid-19 varyantından korunması gerektiğini belirten Prof. Dr. Aydın, "Kapalı yerlerde artık maske takmak gerekiyor. Bu şiddetli bir hastalık oluşturmuyor ama risk gruplarında ve bireysel olarak nasıl seyir göstereceğini bilemiyoruz. Şu an Türkiye'de haftada 25 ölüm var. 25 ölümden birisi olmak ister misiniz veya kim ister? 'Bizim dışımızda birileri olsun' diye insanlar hayal ediyor. Fakat o 25 kişinin içinde siz de olabilirsiniz. Bu sayıyı risk gruplarını bulaşıdan koruyamazsak, bu sayı artabilir. 60 binde 25 kişi düşük bir orana karşılık geliyor. Fakat kimse bu orana girmek istemez. Hala ölüm riski olan bir hastalıkla karşı karşıyayız. Ve artması durumunda bu oranın da artacağını öngörebilmek mümkün" diye konuştu.
"Sert Bir Dalga Başlamış Durumda"
Prof. Dr. Aydın, vaka artışının dalga halinde geldiğini söyleyerek, şöyle devam etti: "Yapabileceğimiz en güzel şey; maske takarak bu dalgayı atlatmak. Hassas gruplarımız, immün sistemi zedelenmiş, 65 yaş üzeri insanlar, kronik hastalığı olanlar var. Bu dalgayı aşı ve maskeyle geçirmek zorundayız. Şu an sert dalga başlamış durumda ve bunu hafif atlatmanın yöntemleri belli. Bu dalgayı aşı ve maskeyle geçirmek zorundayız. Bu yöntemleri uygulamazsak farklı bir şey bekleyemeyiz."
Dünyada durum ne?
Küresel olarak bakıldığında Avrupa kıtasında da birçok ülkede vakalar artıyor. Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya, İspanya ve Yunanistan bu ülkeler arasında yer alıyor. İngiltere'de geçtiğimiz hafta yaklaşık 2,7 milyon kişinin test sonucu pozitif çıktı. ABD, Brezilya, Meksika, Japonya, Güney Kore, Hindistan, Avustralya ve Yeni Zelanda'da da vaka sayıları yükselişte. Çin'in kumarhaneleriyle ünlü Macau kentinde, vaka sayısının artması sonucu bir haftalık karantina ilan edildi ve aciliyeti olmayan tüm işyerleri kapatıldı.
BA.4 ve BA.5 ile ilgili neler biliniyor?
Covid-19, varyant adı verilen yeni genetik kodlarla insanların karşısına çıkıyor. Omicron bir varyant. BA.4 v BA.5 ise Omicron bağlantılı alt varyantlar. Bu varyantlar ilk olarak yılın başında Güney Afrika'da ortaya çıktı ve şimdi birçok ülkede yayılıyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ilk olarak Nisan ayında BA.4 ve BA.5'i izlemeye başladı. Bazı ülkelerde bu varyantlar diğer Covid türlerine baskın gelmeye başlamış durumda. Örneğin Portekiz'de BA.5 varyantı baskın halde. İngiltere'de de BA.4 ve BA.5'in etkisi sürekli artıyor. Henüz, bu alt varyantların diğer varyantlara kıyasla ne kadar zararlı olduğuna dair yeterli bilimsel çalışma bulunmuyor.
"Küresel olarak bir altıncı dalga ile karşı karşıyayız"
Bu varyantlarla ilgili henüz yeterli bilimsel çalışma olmamakla birlikte hızlı yayıldıklarını belirten Halk Sağlığı Uzmanı, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala, "Birincisi bu varyantlar, aşılı olmaktan daha fazla kaçıyor. İkincisi ise hastalığı geçirerek antikor elde etmekten de daha fazla kaçıyorlar. Böyle olunca da bu yeni varyantlar nedeniyle hastalığın bulaşmasının daha süratle meydana geldiğine ilişkin bir sonuç karşımıza çıkıyor. Bunu özellikle İngiltere üzerinden kolaylıkla takip edebiliyoruz. Bu endişe verici varyantlara dünya engel olamadığı için küresel olarak bir altıncı dalgayla karşı karşıya kaldığımız söylenebilir" diye konuştu.
Türkiye'deki artış hangi seviyede?
Türkiye'de Sağlık Bakanlığı, Covid-19 verilerini 1 Haziran tarihinden bu yana günlük değil haftalık olarak açıklıyor. Bu verilere bakıldığında özellikle Haziran ayının ortasından itibaren vakalarda önemli bir yükseliş olduğu görülüyor. Vaka sayıları; 30 Mayıs ve 5 Haziran arasında 7 bin 322, 6 Haziran ve 12 Haziran arasında 7 bin 556, 13 Haziran ve 19 Haziran arasında 10 bin 954, 20 Haziran ve 26 Haziran arasında ise 26 bin 635, 27 Haziran-3 Temmuz arasında ise 57 bin 113 olarak kayda geçmiş. Bu beş haftalık dönemde vefat sayılarında ise büyük bir sıçrama görülmüyor. Ölüm sayıları söz konusu haftalarda sırasıyla 19, 20, 19, 17 ve 25 olarak gerçekleşmiş.
"Covid-19 pandemisi bitmedi"
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, yayımladığı bayram mesajında, dünyada olduğu gibi Türkiye'de de Omicron varyantına bağlı vakaların arttığını söyledi. Aralarında Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği, Türk Toraks Derneği ve Türk Tabipleri Birliği'nin de bulunduğu altı uzmanlık kuruluşu tarafından, 'Covid-19 pandemisi bitmedi' başlığıyla yayımlanan açıklamada ise vaka sayılarının gerçekte daha yüksek olabileceği belirtiliyor:
"Yüzde 30-40'ları aşan test pozitiflik oranlarının açıkça gösterdiği üzere gerekenden çok az test yapılmakta olduğu düşünüldüğünde, Avrupa'da benzer nüfus ve varyant profiline sahip ülkelerdeki günlük 80-100 bini aşan sayılar bizim için de geçerli olabilir."
"Atık sulardaki veriler artışı gösteriyor"
Prof. Dr. Kayıhan Pala, Türkiye'deki verilerin kısıtlı olması nedeniyle, sürecin nereye evrildiğini analiz etmenin zor olduğunu bununla birlikte haftalık veriler dışında Tarım ve Orman Bakanlığı'nın atık su analizlerinin de bazı illerde artışa işaret ettiğini söylüyor. Pala, bakanlığın internet sitesinde yayımlanan haritaları şöyle yorumluyor:"Tarım ve Orman Bakanlığı atık su analizlerinde bu hastalığa yol açan SARS CoV-2 virüsünü inceliyor. Bundan yola çıkılarak bir matematiksel modelleme ile olası vaka sayısı geliştirilmeye çalışılıyor. Bu, dünyada çok yaygın kullanılan bir yöntem. Bakanlığın sayfasına bakacak olursanız Haziran ayının son haftası itibariyle atık sulardaki SARS CoV-2 verilerinden yola çıkarak İzmir, Muğla, Antalya, Bursa ve İstanbul'da olguların yüksek olduğunu tahmin etmek mümkün diye öngörüde bulunuyoruz."
"Aşınızı Yaptırın" çağrısı
Türkiye'de pandemiye karşı kısıtlamalar ve zorunlu önlemler artık yürürlükte değil. Hem Sağlık Bakanlığı hem de meslek örgütleri ve uzmanlar bu süreçte yurttaşlara çeşitli uyarılarda bulunuyor. Bunların başında aşı geliyor. Sağlık Bakanlığı, son Covid-19 aşısının üzerinden en az altı ay geçen kişilerin, dördüncü doz aşılarını; yani ikinci doz hatırlatma aşılarını olabileceklerini açıkladı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, geçen hafta yaptığı açıklamada son dozun üzerinden altı ay geçtiğinde aşının etkisinin azaldığını vurguladı. Bakanlık, özellikle 50 yaş üzerindeki kişilerle risk grubundakilere dördüncü doz aşılarını olmaları konusunda çağrıda bulunuyor. Koca ayrıca maske kullanımına da değindi: "Bu grubun, temasın artacağı bayram günlerinden başlayarak kendilerini bilhassa koruması gerekmektedir. Maskeyi zaruri kılan durumları hepimiz biliyoruz".Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Sema Kultufan Turan da geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, "Artan vaka sayısına paralel olarak bu bayramlaşma süreci bizim için çok önemli. Geçmiş pandemi dönemindeki bayramlarda olduğu gibi bu bayramda da maske ve mesafeye dikkat edilmesi gerekiyor" dedi. Prof. Dr. Pala ise yurttaşlara temel olarak üç şey öneriyor: "Yurttaşlar özellikle toplu taşıma ve kapalı alanlarda maske kullansınlar. Eksik aşılarını tamamlasınlar. Doğru bilgiye erişmek için çaba harcasınlar."
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.